گرد و غبار روی سنسور

گرد و غبار روی سنسور چیست؟

نخستین راه برای تشخیص گرد و غبار روی سنسور شناخت آن میباشد. چنانچه یک دوربین DSLR یا بدون آینه با لنز قابل تعویض در اختیار دارید، قطعا می بایست با غبار حسگر آشنایی داشته باشید. گرد و خاک یکی از معظل های معمولی زندگی میباشد و همواره در پیرامون ما وجود خواهند داشت. حتی درون منزل نیز که همواره تلاش می‌کنیم آن را تمیز نگه داریم، شاهد گرد و غبار میباشیم. این گرد و خاک نیز بر روی لنز و نیز بر روی بادی دوربین قرار خواهند گرفت و به خاطر پدیده‌ی نفس کشیدن لنز در وقت زوم کردن و وضوح کردن، این ذره ها گرد و غبار وارد بادی دوربین خواهند شد. همه ی لنزها پدیده‌ی نفس کشیدن را خواهند داشت وگرنه قطعه های درونی نمی‌توانند برای بزرگ نمایی و یا فوکوس شدن حرکت بکنند. چنانچه که بیش از یک لنز در اختیار دارید نیز این گرد و خاک امکان دارد در وقت تعویض لنز وارد بادی دوربین بشود.

وقتی که خاک وارد دوربین بشود یا درون دوربین ته‌نشین بشود و یا تا هنگامی که مکانی را برای صبر کردن پیدا کند جابجا میشوند. بعضی از ذره های گرد و خاک بر روی آینه‌ی درون دوربین قرار خواهند گرفت و بعضی دیگر نیز امکان دارد بر روی حسگر دوربین واقع بشوند. پس همانگونه که عرض کردیم سه بخش اصلی وجود خواهد داشت که غبار امکان دارد بر روی آن‌ها قرار بگیرد:

1. آینه‌ی درونی دوربین: وقتی که گرد و خاک بر روی آینه‌ی دوربین بنشین شما آن را روی عکس های خود نخواهید دید اما وقتی که از راه چشمی کادربندی تصاویر را انجام بدهید میشود این ذره ها را مشاهده کرد. این مورد صرفا مقداری آزاردهنده میباشد و توانایی آن را خواهید داشت تا آن را با یک قلم‌موی کوچک یا دمنده تمیز بکنید.
2. بخش های خارجی و عنصرهای جلویی و عقبی لنز: قطعه های بسیار ظریف گرد و خاک تاثیری روی کیفیت تصاویر شما نخواهند گذاشت اما ذره های بزرگ‌تر و چربی ممکن است کنتراست تصاویر را کم بکنند و حتی سبب پایین آمدن کیفیت آن بشوند. همواره یقین داشته باشی که هم جلو و هم پشت لنز پاک و بدون گرد و خاک باقی بماند.
3. حسگر دوربین: بدترین حالت ممکن نشستن غبار روی حسگر میباشد چرا که ذره های گرد و خاک بر روی همه ی تصویرهای شما و به خصوص تصویرهای که با دیافراگم‌های بسته مانند f/10 ثبت میکنید قابل رویت میباشند. تمیز کردن حسگر دوربین راحت نمیباش و برای انجام آن به لوازم بخصوصی نیاز خواهید داشت.

تشخیص گرد و خاک بر روی لنز

گرد و خاک، کثیفی و چربی چه گونه بر روی کیفیت تصویرهای که از دوربین شما بیرون می اید ممکن است تاثیر بگذارد؟ گرد و خاک و کثیفی برروی عنصر جلویی لنز خیلی کم قابل رویت میباشند مگر آنکه میزان آن بسیار بالا باشد. حتی با این حال نیز شما هیچ نقطه‌ای درون تصویرهای خود نخواهید دید و صرفا متوجه میشوید که تصویرهای شما مقداری گرد و خاک گرفته و مه‌آلود به نظر خواهند رسید که در میان عکاسان به اسم «کم شدن کنتراست» نامیده می‌شود. چنانچه که صرفا بخش جلویی لنز خراب شده باشد، به عنوان نمونه با انگشت چرب عنصر جلویی را لمس کرده باشید، چیزی مانند تصویر زیر را خواهید دید:

به بخش سفید درون حلقه‌ی روی عکس نگاه بکنید. چربی این تاثیر را روی تصاویر شما خواهد گذاشت. در اکثر از شرایط نیز اضافه بر کم شدن کنتراست، شاهد تغییر رنگ در تصویر خود نیز خواهید بود.

ولی بودن گرد و خاک روی عناصر پشتی را به چه شکل میشود تشخیص داد؟ نگاهی به تصویر بعدی بکنیم:

متوجه لکه‌ی سیاه بالای کادر میشوید؟ وقتی که عکاس این تصویر را ثبت کرد و درون چشمی را نگاه کرد، بسیار سریع متوجه شد که یک ذره‌ی بزرگ گرد و خاک بر روی عنصر پشتی لنز قرار گرفته است چرا که نه کثیفی عنصر جلوی لنز و نه گرد و خاک روی حسگر، هیچ کدام مانند این نمیباشد. عکاس لنز دوربین خود را در محیطی که باد زیادی در حال وزش بود و گرد و خاک بسیاری در آنجا قرار داشت تغییر داده بود و به این دلیل یک ذره غبار بزرگ روی عنصر پشتی لنز قرار گرفته بود. نتیجه‌ی این مسئله یک حلقه‌ی مشکی بزرگ درون عکس نهایی میباشد.

تشخیص گرد و خاک روی حسگر

ولی تشخیص گرد و خاک بر روی حسگر دوربین از چه طریقی امکان پذیر میباشد ؟ از راه های زیر میشود بودن گرد و خاک بر روی حسگر دوربین خود را تشخیص بدهید:

1. اندازه و شدت تار بودن ذرات گرد و خاک با عوض کردن دیافراگم لنز تغییر خواهد کرد. در بیشترین حالت دیافراگم لنزهای پر سرعتی مانند Nikon 50mm f/1.4G امکان دارد حتی قادر نباشید ذره های گرد و خاک روی حسگر را در تصویرهای خود را ببینید. البته این به معنای ان نمیباشد که هیچ گرد و خاکی بر روی لنز وجود نخواهد داشت چرا که این ذره ها صرفا در دیافراگم‌های بسته‌تری مانند f/4 و f/5.6 و… قابلیت مشاهده دارند. هر میزان که دیافراگم را بیشتر بسته تر بکنید، ذرات خاک تیره‌تر میشوند و تشخیص آن‌ها هم ساده تر میشود. و نیز اندازه آن‌ها هم کمتر میشود.
2. ذره های غبار همواره در یک نقطه دیده میشوند.
3. گرد و خاک حسگر را هیچوقت نمیشود از راه چشمی مشاهده کرد و صرفا درون تصویرهای پایانی قابل دیده شدن میباشند. حتی با این حال نیز امکان دارد لازم باشد به شکل 100% زوم بکنید تا آن‌ها را ببینید. ذره های غبار بزرگ‌تر و مو را میشود بدون زوم کردن نیز دید. (به عکس نمونه‌ی زیر مراجعه کنید).

در تصویر پایین نمونه‌ای از گرد و خاک روی حسگر را میبینید :

این سه بخش گرد و خاک حسگر بعد از یک روز دراز مدت رانندگی در میان یک محدوده‌ی پر گرد و غباربر روی حسگر دوربین قرار گرفته است. همانگونه که میبینید، این نقطه ها صدرصد قابل دیدن میباشند و از نمونه‌های پیشین گرد و خاک بر روی لنز نیز ظریف تر میباشند.از دیافراگم بسته‌ی f/10 برای این تصویر بهره برداری شده است تا پرنده صدرصد در فوکوس قرار بگیرد و به این دلیل ذره های گرد و خاک هم خودشان را نمایان کرده اند.

روش های تشخیص گرد و خاک بر روی حسگر

چنانچه بر روی حسگر دوربین شما گرد و خاک نشسته است، با انجام راهکارهای پایین میشود آن را تشخیص داد:

1. دوربین را روی مود اولویت دیافراگم بگذارید
2. مود نورسنجی را برروی Matrix یا Evaluative بگذارید.
3. ISO دوربین را روی کمترین مقدار مانند 100 یا 200 قرار بدهید.
4. ایزو اتوماتیک را خاموش کنید
5. فوکوس حودکار را خاموش بکنید و لنز را روی وضوح دستی بگذاری
6. دیافراگم را روی بیشترین عدد ممکن بگذارید. به عنوان نمونه بسته‌ترین دیافراگم قابل انجام لنزهایی مانند Nikon 50mm f/1.4G مقدار f/16 میباشد. پس چنانچه که قرار است با این لنز عکسبرداری بکنید، دیافراگم آن را روی f/16 قرار بدهید.
7. اگر در محیط های باز قرار دارید دوربین را به طرف آسمان صاف بچرخانید و از آن یک تصویر ثبت بکنید. در صورتی نیز که در محیط های بسته قرار دارید، یک کاغذ سفید ساده مهیا بکنید و تا جایی که امکان دارد روی آن زوم کرده که کاغذ همه ی کادر را در بربگیرد. و بعد اطمینان حاصل بکنید که لنز صدرصد بیرون از وضوح میباشد و یک تصویر ثبت بکنید.اگر به رایانه دسترسی خواهید داشت نیز میشود یک ویرایشگر متن مانند نوت‌پد باز کنید و آن را تمام صفحه بکنید. سپس به اندازه‌ای به کادر نزدیک شوید که فقط رنگ سفید داخل کادر قابل دیدن باشد. همچنین مطمئن شوید که لنز کاملا خارج از فوکوس است. به این ترتیب فقط ذرات غبار قابل مشاهده خواهند بود و در صورت وجود ذرات گرد و خاک بر روی سنسور، میشود به راحتی آن‌ها را تشخیص داد.
8. با یاری نمایشگر دوربین روی تصویرها بزگ نمایی بکنید و از چپ به راست و بالا به پائین تصاویر را مرد تحلیل قرار بدهید تا یقین پیدا کنید که ذره های غبار روی آن وجود دارند یا نه!
   1. چنانچه که قابلیت دیدن هیچ چیزی را ندارید، حسگر شما تمیز میباشد اما چنانچه مانند تصویر پایین نقطه های سیاه روی آن وجود دارد پس روی حسگر شما گرد و خاک وجود دارد.
   2. حلقه‌ی بزرگ تیره گرد و غبار روی عنصر پشتی لنز است در حالی که نقاط کوچک‌تر و مو هر دو روی سنسور قرار دارند. همانطور که به احتمال زیاد می‌توانید حدس بزنید، پس از مشاهده‌ی موارد بالا من مجبور شدم سنسور دوربین خودم را پاک کنم. البته این کار را در همان محل انجام ندادم، بلکه وقتی که به منزل برگشتم و در یک محیط بدون گرد و غبار آن را پاک کردم.
      

      سخن نهایی

      در این مقاله نحوه‌ی تشخیص گرد و غبار روی سنسور را یاد گرفتید. در صورتی که شما هم با چنین مشکلی مواجه شدید، می‌توانید با واحد تعمیرات نمایندگی رسمی کانن تماس حاصل بفرمایید تا در اسرع وقت مشکل شما برطرف شود.